Żywienie kliniczne nowym elementem programu studiów kolejnych uczelni medycznych

Szacuje się, że ponad 30% pacjentów prezentuje różny stopień niedożywienia przy przyjęciu do szpitala, a u kolejnych 20-30% chorych stan ten pogłębia się w trakcie hospitalizacji[1]. Tymczasem 85% studentów oraz lekarzy pracujących w szpitalach w Polsce na podstawie wiedzy zdobytej podczas studiów lekarskich nie byłoby w stanie samodzielnie zainicjować i poprowadzić interwencji żywieniowej[2] – wynika z ankiety przeprowadzonej wśród studentów i lekarzy pracujących w szpitalach. Podnieść poziom wiedzy w tym zakresie ma pierwszy ujednolicony program edukacyjny, który od października ruszy na kolejnym uniwersytecie medycznych.

Wszystko zaczęło się na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym (WUM). To tam w ubiegłym roku akademickim został wdrożony pierwszy, holistyczny program edukujący przyszłych lekarzy o żywieniu medycznym. Jego zasadność podkreślają wyniki badania, przeprowadzonego m.in. wśród studentów WUMu. W trakcie studiów lekarskich w ramach obowiązkowych zajęć nawet co piąty student i obecny lekarz pracujący w szpitalu nie zetknął się z tematyką żywienia dojelitowego i pozajelitowego. Jednocześnie 75% pytanych widziało potrzebę wdrożenia obowiązkowego przedmiotu dedykowanego żywieniu klinicznemu lub dodatkowych zajęć jako elementu aktualnego programu studiów.

– Niedożywienie jest schorzeniem zdefiniowanym w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych i jak każda choroba wymaga szybkiego rozpoznania oraz leczenia dostosowanego do konkretnej sytuacji klinicznej i indywidualnego zapotrzebowania chorego. Pomimo faktu, że niedożywienie może być bezpośrednią przyczyną zwiększonego ryzyka powikłań infekcyjnych, przedłużonego okresu rekonwalescencji (w tym np. dłuższego gojenia się ran), wyższego kosztu leczenia i częstszych powtórnych hospitalizacji, jak również wyższej śmiertelności – nie zawsze jest w Polsce rozpoznawane u pacjentów, a jeszcze rzadziej jest właściwie leczone. Wbrew ogólnej opinii nie jest to temat tylko dla dietetyków – wymaga holistycznego podejścia i zaangażowania wielospecjalistycznego zespołu. Dlatego bez wahania zdecydowaliśmy się od ubiegłego roku wprowadzić ujednolicony program dydaktyczny, dzięki któremu przyszłe kadry medyczne, opuszczające mury uczelni, będą przygotowane na samodzielne podjęcie interwencji żywieniowych i poprawę jakości opieki medycznej w tym obszarze – tłumaczy dr hab. Andrea Horvath pełnomocnik rektora ds. programów kształcenia WUM. Początkowo program został wprowadzony w 3 klinikach Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego WUM.

Pierwszy akademicki program żywieniowy

Inicjatorem nowego programu na polskich uczelniach jest Fundacja Nutricia, od ćwierć wieku zajmująca się edukacją w zakresie żywienia. Jak podkreślają pomysłodawcy, to pierwsze tak doniosłe przedsięwzięcie, mające na celu zaopatrzenie przyszłej kadry medycznej w niezbędne narzędzia i wiedzę do efektywnego podejmowania interwencji żywieniowych wśród pacjentów. – Misją Fundacji Nutricia jest edukacja o roli żywienia na różnych etapach życia człowieka. W tym roku Fundacja obchodzi 25-lecie działalności, obejmującej wiele pionierskich projektów w tym zakresie. Tym bardziej cieszymy się, że w tak szczególnym dla nas czasie wspólnie z instytucjami naukowymi rozszerzamy zasięg pierwszego akademickiego programu żywieniowego o kolejną uczelnię i zwiększamy świadomość przyszłej kadry medycznej na temat żywienia jako integralnego elementu opieki zdrowotnej – komentuje Anna Cywińska, Prezes Fundacji Nutricia.

Po zajęciach studenci będą potrafili rozpoznać rodzaje niedożywienia, identyfikować jego przyczyny oraz następstwa, a także inicjować odpowiednio dobrane wsparcie żywieniowe i monitorować stan odżywienia chorego. Program koncentruje się na zajęciach praktycznych, podczas których studenci będą mogli m.in. ćwiczyć wdrażanie różnych metod podaży żywienia dojelitowego na specjalnych fantomach.

Zwiększajmy kompetencje studentów w całej Polsce

Od października tego roku do inicjatywy dołącza największa w kraju uczelnia medyczna – Śląski Uniwersytet Medyczny, który jako pierwszy w Polsce, wprowadzi edukację żywieniową na wszystkich wydziałach Uczelni. Zajęcia będą prowadzone przez blisko 30 klinik i katedr SUM. – Brak odpowiedniego wsparcia żywieniowego pacjentów w Polsce jest problemem. Dlatego wraz z Fundacją Nutricia od nowego roku akademickiego wprowadzamy w SUM skoordynowany blok zajęć z interwencji żywieniowej – mówi prof. Jerzy Stojko, prorektor do spraw studiów i studentów Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. – Kadra medyczna powinna wiedzieć, jak zadbać o prawidłowy stan odżywienia pacjenta. Wiedzę z zakresu żywienia klinicznego powinni mieć zarówno lekarze, jak i przedstawiciele innych zawodów medycznych. Dlatego program obejmie także przyszłych absolwentów farmacji, nauki o zdrowiu czy pielęgniarstwa. Każda z tych osób pełni określoną rolę w różnych momentach kontaktów z pacjentami. Stąd tak szeroka grupa odbiorców nowych zajęć – podkreśla.

Obecnie prowadzone są rozmowy z kolejnymi uczelniami medycznymi, aby możliwe było wdrożenie programu od następnego roku akademickiego w kolejnych miastach. – Niedożywienie związane z chorobą jest poważnym wyzwaniem dla zdrowia publicznego na całym świecie. Dlatego będziemy dokładać wszelkich starań, aby rozszerzać program na kolejne uniwersytety i zwiększać kompetencje studentów w całej Polsce – puentuje Anna Cywińska.

***

O Fundacji Nutricia

Fundacja Nutricia została powołana w 1996 r. przez firmę Nutricia Polska Sp. z o.o. Od początku swojej działalności Fundacja podnosi świadomość na temat roli żywienia, początkowo angażując się m.in. w edukację żywieniową w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka. Od 2019 r. misją Fundacji Nutricia jest edukacja o roli żywienia na różnych etapach życia człowieka. Swoje działania Fundacja kieruje do dzieci i rodziców, pacjentów oraz ich bliskich, przedstawicieli środowiska medycznego, instytucji publicznych i organizacji pozarządowych. Fundacja prowadzi ogólnopolskie programy edukacyjne, takie jak: „1000 pierwszych dni dla zdrowia” czy kampania „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”. Realizuje także ogólnopolski konkurs grantowy, umożliwiając naukowcom prowadzenie badań naukowych z zakresu żywienia człowieka.

[1] http://www.polspen.pl/artykul-walka-z-niedozywnieniem/; data pobrania: 05.03.2018 r.

[2] Badanie ankietowe przeprowadzone w lutym i marcu 2021 roku wśród studentów kierunku lekarskiego (rok 4,5,6) i lekarzy pracujących w szpitalu, za pomocą internetowego kwestionariusza, udostępnione wśród lekarzy i studentów kierunku lekarskiego zrzeszonych w ramach Porozumienia Zawodów Medycznych oraz na ogólnych grupach uniwersytetów medycznych. N=297 osób, w tym 170 studentów i 127 lekarzy.